Smaakstoffen

Smaak- en geurstoffen zijn onmisbaar. De wereldaardbeienoogst is lang niet voldoende om alle drankjes en toetjes van smaak te voorzien. De hoeveelheid vlees in pakjes bouillon kan de soep geen smaak geven. Junkfood zou oneetbaar zijn zonder glutamaat. Zeep- en luchtverfrisserfabrikanten zouden failliet gaan zonder kunstmatige geurstoffen.

Veelgebruikte smaakstoffen zijn natuurlijke etherische oliën of chemische afgeleiden daarvan. Hier zijn een aantal onderzoeken naar geweest.
Etherische olie blijkt regelmatig slechte effecten te hebben (o.a. terpineol, vanilline, zilverden-, anijs-, dille- venkel-, komijn- en verbenaolie), en een aantal (goedkopere) zijn onzuiver geproduceerd...
Sommige chemische smaakstoffen zijn gemaakt met Styreen, dat - ondanks zeer schadelijke effecten - nog steeds niet verboden is. Op een productetiket staat alleen 'aroma', niet of Styreen - of andere schadelijke grondstof - gebruikt is.
Beruchte geurstoffen zijn de muskverbindingen, die massaal gebruikt worden (Zie de Huishouden en Lichaamsverzorgingpagina’s). De wasmiddelenfabrikanten ROBIJN en OMO zijn onlangs de veel minder schadelijke geurstof 'cashmeran' gaan gebruiken.

Veel smaakstoffen (meestal esters) zijn in grote hoeveelheden schadelijk, zoals Amilacetaat (bananensmaak) en Ethylacetaat (in zeer veel smaakstoffen).
In smaakessences die toegepast worden in allerlei producten (zoals koek, ijs, toetjes) wordt (ethyl)maltol gebruikt (E636, E637), dat, samen met aluminium, aluminum maltolate vormt, dat makkelijk de Blood Brain Barrier passeert, en hersenaantasting veroorzaakt (zie Aantastingen).
Maltol wordt ook toegepast in brood ('vers brood geur') en komt voor in gebrande mout (die veel in Fries roggebrood zit, maar ook in 'grijsgekleurd' meergranenbrood).

Chronische consumptie van veel smaakstoffen moet dan ook argwanend bekeken worden, het is niet duidelijk wat er allemaal in zit... het staat vaak niet op het etiket vermeld - alleen als 'aroma'.

Op de lijst van de EU, worden honderden basisstoffen voor smaakstoffen vermeld.

MSG (Glutamaat) E621

De meest gebruikte - en daardoor beruchte - smaakstof (behalve zout) is MonoSodium(Natrium)Glu(a)tamaat, of Ve-Tsin (eigenlijk is het een neurotransmitter met enigszins zoute smaak). Het is te vinden onder namen als 'bouillonblokjes', maggi, 'natuurlijk aroma', E621, en 'smaakversterker' Het wordt meestal gemaakt van zeewier met een hoog eiwitgehalte, net als Carrageen.
Volgens vele bronnen bij overdosis 'zeer slecht' - gek ( hersenaantasting ) en blindmakend ( staar ), zie bijv. hier.
Vrije glutaminen, 'gehydroliseerde eiwitten', 'gistextract' - in effect vergelijkbaar met MSG - zijn op 'natuurlijke wijze' geproduceerd door het fermenteren van soja*, of door bewerking met zoutzuur (ketjap, maggi). Tijdens de productie ontstaan ook allerlei andere stoffen, die lichamelijke reacties kunnen oproepen.
*Traditioneel bereide ketjap (verkrijgbaar bij de toko) is daarbij 'gezonder' dan die met zoutzuur bereid (zoals Conimex), net als het natuurlijke gistextract...
De opeens massaal aanwezige ongebonden eiwitten kunnen reacties aangaan met andere verbindingen in het lichaam... zo worden met nitrietverbindingen soms nitrosaminen gevormd.

De meest heftige reacties vinden plaats in de hersenen - wie kent het gevoel van verhoogde hartslag en honger na een stevige afhaal-chinees maaltijd ?
Er is een heftige discussie over de schadelijkheid van MSG. In geringe hoeveelheden valt het allemaal wel mee, het betreft immers een natuurlijk eiwit, dat massaal voorkomt in bijv. 'stinkkaas' (des te meer lekkere geur of stank, des te meer vrij eiwit). Probleem is, dat het in zoveel producten massaal wordt toegevoegd (kruidenmixen, chips, 'junkfood', soepjes, Chinees en Italiaans eten), en dat onze eiwitopname heel nauw luistert...
Grote hoeveelheden Vitamine B kunnen een overschot deels 'neutraliseren', zie supplementen.

Algemene info over eiwitten is bijv. hier te vinden

Vastgestelde feiten na gebruik van MSG:
Extreme vermoeidheid, motivatiegebrek, extra veel honger en dorst, vochtopeenhoping, gewichtsvermeerdering (MSG wordt bij onderzoek gebruikt om dieren vet te mesten), verslaving aan méér (bouillon, junkfood), een brandend gevoel in gezicht, nek, borst en armen, versnelde hartslag, ademhalingsproblemen, astma-aanvallen en hoofdpijn.

De Consumentenbond, die de info over MSG op n rijtje zette, concludeert dat deze stof niet verantwoordelijk is voor het 'Chinese restaurant syndroom'...
Toch bestaat dit 'syndroom', dus de vraag is: wat is dan de oorzaak ?.... mogelijk de COMBINATIE van een aantal stoffen : ketjap, veel vleeseiwitten, bepaalde kruiden èn MSG !

In veel onderzoek is MSG vrijgepleit van schadelijke reacties (naast het Chinese restaurant syndroom)...
Uit de info op deze site wordt echter duidelijk, dat grotere hoeveelheden MSG wel degelijk schadelijke effecten hebben... als naar de biochemische feiten gekeken wordt, móeten de conclusies anders zijn !

En dan wordt nog even afgezien van het feit, dat MSG vooral veel gebruikt wordt om ongezond 'junkfood' smaak te geven, en dat MSG 'hongergevoel' opwekt... waardoor die zak met chips in één keer opgaat...

Een familielid van mij (commissaris bij de Amsterdamse politie, dus bepaald geen watje) reageert zeer extreem op kant en klare maaltijden en soepen met smaakversterker (bouillonblokjes). Maar van zuivelproducten (die ook veel glutamaat bevatten) heeft hij geen enkele last... waarom ?

Recent Japans onderzoek maakte ratten met een 20-voudige dagdosis MSG na enkele maanden blind. Dit is voor mensen een oneetbaar zoute dosis, maar wel een bewijs voor het neurotoxische effect van MSG.

Het in één keer opeten van een zak chips (of een Chinese maaltijd), geeft misschien wel een 100-voudige MINUUTdosis glutaminen....
Daar zou tegenin gebracht kunnen worden, dat een 20-voudige dagdosis zout ook desastreus is. Stérker: een dubbele dosis zout (het consumptiegemiddelde in Nederland is twee keer te hoog) is al ziekmakend, dat geldt óók voor MSG !

Wat is dit voor een eiwit ?
Glutamaat/vrije glutamine komt van nature voor in - vooral dierlijke - producten. Het wordt als
neurotransmitter deels geabsorbeerd in de neusmondholte, en geeft het signaal 'LEKKER' door naar de hersenen.
Zonder glutaminen zou melk ondrinkbaar zijn ! Glutamaat wordt in de maag omgezet in vrije glutaminen.
Een stevige Chinese (vlees)maaltijd laat zo het glutamineniveau van het bloed urenlang met een factor 20 stijgen.
Of een zak CHIPS: het merk 'LAYS' spant de kroon, door méér glutamaat toe te voegen dan gewóón zout...    ('veel chips bevatten steeds minder zout' was de boodschap onlangs, geweldig ja, op deze manier).
In deze piekbelastingen met glutamine/glutamaat schuilt het grote risico, er treedt onmiddellijk zenuw- en hersenschade op als bepaalde eiwitniveaus verschreden worden - en ook worden daardoor grote hoeveelheden VRIJE RADICALEN gevormd !

De glutamine in het lichaam gaat in twee verschijningen (an-ion) heen-en-weer. en herkrijgt in het hersenvocht zijn 'zout' vorm, om signalen aan neuronreceptoren door te geven én om giftige stikstofverbindingen te neutraliseren. Een grote toename van het glutamaat in het hersenvocht beschadigt de zenuwreceptoren onherstelbaar, en vernietigt hersencellen door calciumtoename in het hersenvocht. (6 en hersenaantastingen).

Chronisch hoge glutamaatniveaus in de hersenen worden aangetroffen bij drugsverslaving, alcoholisme en hersen- en nierziekten. Bij ziekten als ME, ALS en Parkinson, wordt een dieet zonder smaakversterkers voorgeschreven, al is het negatieve effect van glutamaat in voeding omstreden...   het komt immers zo massaal voor...
Takahashi e.a. 2015 constateren een sterke relatie tussen extra glutamaat in de hersenen, serotonineproductie en intense agressie.

Zo is het de vraag wat slecht(er) is: veel maggiblokjes door de stamppot, of een flink stuk rookworst met 'natuurlijke smaakversterkers' (gistextract)...
Misschien valt het allemaal wel mee - afhankelijk van de dagelijkse en wekelijkse totááldosis van 'excitotoxines', nitriet en andere onnatuurlijke toevoegingen - ALLES SAMEN lijkt niet goed!
Zie de infopagina over neurologische schade (en wat 'excitotoxines zijn), en (0) en (7).

TIJDELIJKE inname van hogere dosis glutaminen geeft mogelijk positieve effecten bij HERSTEL na ziekte: de 'elektriciteitsspanning' in het lichaam wordt verhoogd, er wordt meer verbrand in de cellen
(vandaar de traditie van een 'biefstukje' of bouillon om aan te sterken).
Ook bij DARMWANDHERSTEL, bijv. na een operatie, spelen hogere dosis glutamine waarschijnlijk een versterkende rol.
Structureel verhoogde niveaus - zonder therapeutische noodzaak - zijn echter geen goede zaak.

Bij KRACHTSPORTERS wordt glutamine gebruikt, om meer GROEIHORMOON te produceren (met name chemische varianten van MSG, die makkelijker een intacte Blood Brain Barrier van de hersenen passeren) !!!!!! om nog maar eens het hersenbeïnvloedende effect van MSG te illustreren, wat de VWA of Consumentenbond ook mogen zeggen over de onschadelijkheid van MSG...

MSG kan geproduceerd zijn met Genetische Manipulatie. Vaak is het gewonnen uit zeewier, dat berucht staat om de gehaltes zware metalen.
Hier wordt de kwalificatie 'ZEER SLECHT' gebruikt voor producten met deze stof.
Klik hier voor de link naar de MSG-suite.

Er zijn ook andere niet aan te bevelen smaakmakers: E 620 626 629 631 633 en 635.

UNOX heeft in 2008 besloten, te stoppen met smaakversterkers en andere 'E-nummers' (behalve conserveermiddel E250). In een groot aantal producten, zoals rookworst, is dit inmiddels gerealiseerd.
Als vervanger van MSG wordt gistextract gebruikt. Het is onduidelijk of dat nu echt wel veel beter is.

Zout, óók een smaakmaker, is in grotere hoeveelheden heel schadelijk.
Als antiklontermiddel wordt vaak aluminiumzout toegepast ( (E554). In bijna alle fijne zout - ook zeezout - die ik heb gezien (ook al is ijzerzout mogelijk).
Hogere doseringen aluminium zijn giftig en leiden tot zenuwaantasting, kanker en Alzheimer. Omdat de aluminiumbelasting van alle kanten komt, en het in vele consumptieproducten gebruikt wordt (bijv. als E173, E523, E522, E520, E521 en E554, als 'eiwitvanger' in drankbereiding, in blikjes, als deo), is het hard nodig om hierop te letten.
Het gehalte aan het antiklontermiddel E554 (of een ander 'natuurlijk' aluminiumzout) is vrij hoog (tot 1%), en draagt aanzienlijk bij aan de dagelijkse aluminiumbelasting.
Zie ook onder meer 'Kunststoffen', en 'Aantastingen'.

ZEEZOUT (en bergzout)

Of zeezout beter is dan 'gewoon' zout ? Topkoks (en vele anderen, inclusief ik) zweren bij de intensievere smaak ervan.

Niet industriëel bereid zeezout bevat zo'n 5-20 % andere mineralen - zoals magnesium en jodium. 'Traditioneel' zeezout is dan gezonder dan keukenzout.
Vraagpunt is de vervuiling van de zee, waaruit het zout gewonnen wordt.

Industriëel zeezout wordt gewonnen met dieselapparatuur (inclusief roetdeeltjes van bulldozers die tussen het zout rijden) uit onbestemde zee en heeft een slechter mineralengehalte dan zongedroogd zout, omdat het geraffineerd moet worden.

Bij de vorming van zoutkristallen worden veel gevaarlijke (niet-zoute) verontreinigingen buitengesloten. Daarnaast is de consumptie van zout beperkt tot enkele grammen per dag. Verontreinigingen in andere zeeproducten (zoals vis) hebben dan een veel sterkere impact.

Het enige in de XL supermarkt verkrijgbare zeezout zonder aluminium toevoegingen lijkt 'La Baleine' grof zeezout (het fijne zeezout van La Baleine bevat wel E554).
Soms is het onduidelijk welk middel gebruikt is, zoals bij JOZO industrieel zeezout ´met natuurlijke mineralen´ (aluminium is een natuurlijk mineraal).

Een zoutmolen is daarom onmisbaar.

Zie ook deze site over Keltisch zeezout, waarin duidelijk wordt dat het ene zee/bergzout niet het andere is.... en de wettelijke kaders ontbreken.

Omdat het ene zeezout het andere niet is zijn supermarktproducten die zichzelf aanprijzen 'met zeezout' misleidend bezig.

De recente 'gezondheids'trend bij snackfabrikanten is, om zout te vervangen door MSG....
Een mogelijk alternatief voor keukenzout is 'speciaal zout', waar, naast Natriumchloride, 1/3 Kaliumchloride aan is toegevoegd (zie supplementen ).
Kaliumchloride mag niet 'puur' gebruikt worden, dat heeft een aantal schadelijke effecten, o.a. op de nieren. Het wordt aangeprezen voor mensen met een hoge bloeddruk, maar mag deze verhouding niet overschrijden.
Het overal verkrijgbare 'LOSALT' bevat 2/3 kaliumchloride, en is bij puur gebruik schadelijk !

Zeezout uit minder vervuilde zee, of bergzout uit de Himalaya, lijkt het beste alternatief...

Naast KRUIDEN en andere natuurlijke smaakmakers die de zout- en maggibehoefte verminderen, en een gezond alternatief vormen.
Bij de Aldi (Duitsland hè), en natuurwinkels, zijn kruidenmixen zonder smaakversterkers te koop. De meeste 'vlees', 'kip', 'vis', 'karbonade' (etc) mixen bevatten helaas wel smaakversterker.