DRINKEN



Thee




Thee is een verzamelnaam voor allerlei waterige aftreksels van plantendelen.
Bij thee denken we op de eerste plaats aan zwarte en groene thee (de naam zegt het al), waarvan vele varianten bestaan. Vaak zitten in deze thee kruiden of vruchten, zoals mint, cranberry en citroenmelisse.
Daarnaast zijn er ook pure kruidenthee's en thee's van andere blaadjes, zoals rooibos en honingbos. Kruidenthee's zijn een vak apart.
De meeste kruidenthee wordt als 'mix' verkocht, met kruiden die elkaar aan lijken te vullen. Bij sommige kruidenthee's ligt overdosering op de loer... of worden verkeerde (gevaarlijke) kruiden gebruikt. Vooral met 'afslankthee' en 'rustgevende' thee is het uitkijken geblazen.
Van groene thee is nooit een overdosis vastgesteld... zelfs niet in heel extreme hoeveelheden.

De heilzame werking van de meeste thee's is overduidelijk gemaakt door veel wetenschappelijk onderzoek. De meeste theesoorten zijn dan ook in supplementvorm te koop.

Hieronder worden als eerste zwarte en groene thee besproken, en dan rooibos, hibiscus en ijsthee.
Over de specifieke werkingen van een aantal kruiden is bij 'Supplementen' meer info te vinden.

fluitketel

Thee heeft gedeeltelijk dezelfde positieve eigenschappen als koffie.
Omdat kokend water deels waardevolle stoffen in thee aantast, wordt een zettemperatuur van 90 graden aanbevolen.

GROENE thee staat bekend om haar kankerwerendheid, zie bijv. hier.
Ook bij huidkanker is thee mogelijk positief werkzaam (Bouzari et al, Nature 150409).
De verklaring hiervoor ligt deels in het afremmen van STAT3 (MedicalNews 2010) in het lichaam, dat ervoor zorgt dat kankercellen zich verbergen voor afweercellen, zie hier.

Groene en witte thee bevatten veel 'EGCG', dat een brede ontstekings-remmende werking heeft, en onschadelijk lijkt in hogere doseringen.
EGCG heeft een positieve invloed op allerlei lichaamsprocessen, waaronder ook de botvorming (S.Ahmed 2010).
Het heeft daarom een dubbel positief effect bij artritis - enerzijds wordt de ontsteking onderdrukt, anderzijds het botherstel bevordert.
Een meta-alalyse van Guo e.a. 2017 laat zien dat de botdichtheid door groene thee significant verhoogd wordt (en bij weglaten van 2 van alle onderzochte studies de kans op botfracturen met 23% vermindert). In een totaal dieet met mineraalrijke voeding en bijv. gedroogde pruimen en andere gefermenteerde producten (zoals zuurkool en zuivel) kan groene thee daarom een belangrijke rol mee-spelen... (dubbel als die thee frisdrank vervangt).

Groene thee helpt ook bij afvallen (bevat een stof die vetverbranding bevordert (DIfE, Potsdam 28-02-05).

Tomata e.a. (MNT 2012) laten zien, dat groene thee de kans op handelings-problemen vermindert (7% tegen 13% bij meer dan 4 koppen per dag).
Handelingsproblemen worden veroorzaakt door klachten die er toe leiden dat bepaalde lichamelijke handelingen niet verricht kunnen worden. Die klachten kunnen bijv. zenuw/hersenaantastingen zijn (zoals na een infarct), of reuma en onstekingen a.g.v. chronische belastingen (muisarm).

Schmidt e.a. (03-2014) maken duidelijk dat groene thee het werkgeheugen sterk verbetert, en de concentratie op taken bevordert.

De goede eigenschappen van thee hebben allemaal met elkaar te maken, en vullen elkaar aan:

Zo beïnvloeden de flavonolen in thee de 'Aldo-keto-reductase' (AKR) positief, waardoor kankervorming vermindert (Guo e.a. 2005) - ook sommige andere polyphenolen en flavonolen als Quercitine hebben dit effect.
Daarbij beïnvloedt de AKR de vet/eiwit-stofwisseling positief, door de remmende invloed op de 'AGR's' die de de bloedvaten aantasten door eiwitmisvorming, en zorgen voor een breed scala aan aantastingen variërend van hartziekten tot diabetes en Alzheimer (zie bijv. Baba e.a. 2009, Wang e.a. 2010).
Zowel cafeïne als catechines beïnvloeden de 'phosphoinositide 3-kinases', die van invloed is op de groei en energiehuishouding. In antikankeronderzoek is deze kinase nadrukkelijk punt van onderzoek (35).
Cafeïne versterkt ook de testosteronproductie bij mannen en de estradiolproductie bij vrouwen (NIH 2012).
Zie hier een overzicht van het National Cancer Institute.

Drie gram groene thee per dag lijkt de maximaal optimale dosis (indien als 'kruid'* genuttigd), daarboven neemt de bloedplasmaconcentratie nauwelijks meer toe.
Als supplement is EGCG het meest effectief in dosering van 800 mg, en blijft het langste in het bloed in combinatie met een koolhydraatarm dieet.

Groene thee in alle (school)kantine's! (en een verbod op energiedrank).
* groene thee kan ook prima als smaakvol gevijzeld kruid gebruikt worden in allerlei gerechten - en ook in smoothies en zuiveldrankjes. In Japan wordt dit veel gedaan.


EGCG blijkt de resistentie van resistente bacteriën van het type Klebsiella pneumoniae enorm aan te tasten (Cho e.a. 2011). Deze resistente bacterie is in ziekenhuizen (en daarbuiten) een steeds groter probleem.
Waarschijnlijk geldt dit ook voor andere resistente bacteriën.
De medische wereld zou dit resultaat met spoed moeten vertalen naar de praktijk. Het is te voorspellen, dat dit niet zal gebeuren.

Ook tegen Hepatitis C blijkt EGCG werkzaam. EGCG remt niet de virusgroei zelf, maar voorkomt dat de virussen zich aan levercellen kunnen hechten. Dit blijkt effectiever te zijn dan reguliere medische behandeling met interferon en protease remmers (Eurekalert 2011).

EGCG voorkomt plaquevorming en daarmee het ontstaan van Alzheimer en andere neurodegeneratieve ziektes (zie Aantastingen).

Spectaculaire resultaten, die veel meer onderzoek vereisen naar groene thee. Intussen is het devies: drink regelmatig groene thee !


Ook ZWARTE thee is GOED - ze bevat, net als groene thee, veel flavonolen, waarbij de zgn. Catechinen van groot belang zijn. In zwarte thee is het bovenvermelde EGCG omgezet in andere stoffen, die waarschijnlijk waardevol zijn. Deze stoffen zijn echter veel slechter onderzocht dan ECGC, en de onderzoeksresultaten zijn minder duidelijk positief, dan die van groene thee.

Catechinen beschermen de lichaamscellen tegen DNA schade door schadelijke stoffen zoals Nitrosaminen.
In welke mate dat gebeurt, is sterk afhankelijk van de manier van innemen:
Liever niet samen met melk en sommig eten (zie ook hieronder bij 'melk'), wordt gezegd... maar bij schadelijke stoffen in voeding is het effect het krachtigst, wanneer thee samen met de schadelijke stof (bijv. nitrosaminen) wordt ingenomen...

Zwarte thee bevat gemiddeld drie maal zoveel cafeïne als groene thee (vier maal zo weinig als koffie), en is daarom 'opwekkender'. Teveel zwarte thee kan daarom een cafeïne-overschot veroorzaken.
Ook zijn bij grotere innames zwarte thee mogelijk borstkankerverwekkende effecten gevonden.
Daarentegen heeft zwarte thee een beter effect op het bloedsuikerniveau.

Oktober 2006 raakte bekend, dat zwarte koffie en thee ongeveer 7 maal zoveel waardevolle flavonolen bevatten als multivruchtensap uit een pak... koffie/thee met mèlk is niet gemeten.
Meer info over thee is bij 'Supplementen' te vinden.

Al met al lijkt groene thee gezonder dan zwarte, zeker in grotere hoeveelheden, maar helemaal eenduidig is dit plaatje niet.


ROOIBOS

Naast 'gewone' thee wordt er vrij veel rooibosthee gedronken in ons land.
De reden voor die populariteit is, dat rooibos een hoog gehalte aan unieke beschermende flavonolen (polyfenolen) heeft, die een aantal aantastingen zouden helpen voorkomen of genezen.
Pantsi e.a. (2011) concluderen, dat rooibos goed helpt om schade aan het hart na een hartaanval te voorkomen en herstellen.
Rull e.a. (2011) laten zien, dat rooibos een zeer gunstige invloed heeft op een aangetast metabolisme. Het verlaagt triglycerideniveaus, cholesterol en vrije vetzuren. Rooibos is zelfs in staat, een 'vette lever' geheel te voorkomen.
Rooibosthee lijkt te helpen tegen huidklachten. Inwendig en uitwendig.
Het schijnt te helpen tegen allergieën, maar er zijn ook berichten te vinden dat het juist allergie veroorzaakt.
Bij darmklachten (krampen) geeft het in veel gevallen verbetering.

Rooibos lijkt de bloeddruk te beïnvloeden. Ook hier zijn tegenstrijdige berichten over, maar een aantal mensen lijken slecht tegen rooibos te kunnen.


In oriëntaalse landen wordt veel HIBISCUSTHEE gedronken. Hibiscus bevat 7 maal zoveel resveratrol (elders besproken) als rode wijn. En heel veel andere waardevolle stoffen. Een enorme aanrader! Beter dan welke andere 'thee' ook... als je wetenschappelijke onderzoeken gelooft...

In ons land is op veel plekken hibiscus-rozenbottelthee in zakjes te koop. Als combinatie een nog grotere aanrader (maar wel véél duurder dan de hibiscus die op de markt in Egypte te koop is).
Het grote nadeel van zakjes is, dat je de kwaliteit niet kunt zien, en alleen de kenner die kan beoordelen. Maar dat geldt voor alle thee...

Hibiscus wordt op deze site uitgebreid besproken op een aparte pagina.


THEE ONGEZOND ?

Een aantal mensen mijden thee omdat er cafeïne in zit - al is dat veel minder dan bij koffie. Dat lijkt onterecht. De goede effecten van thee zijn aangetoond - op allerlei vlak. Alleen 'Genotype F' zou misschien moeten uitkijken met de hele dag door thee drinken (zie 'Koffie').

Het grote nadeel van thee (ook de meeste kruidenthee) is mogelijk het hoge aluminium- en fluorgehalte.
Deels wordt dat gecompenseerd door de flavonolen, die het aluminium ion in een moeilijk opneembare vorm houden.
Andere stoffen versnellen juist de aluminiumopname - zoals fluoride*, zuren en zout-zure toevoegingen - zoals citraten, lactaten en kunstmatige zoetstoffen in IJSTHEE*.
Hetzelfde aluminiumverhaal geldt voor CACAO (chocolademelk) en nog meer voor Alpro sojachocolademelk (zie Algemene Info).
Aluminiumtoxiteit is nooit geconstateerd bij de veel-theedrinkers. Aluminium gaat ook een verbinding aan met fluor tot het onoplosbare aluminiumfluoride.

Thee bevat ook veel fluoride. Fluor is noodzakelijk, maar te veel is ongezond. Meer dan een liter zwarte of groene thee per dag (9 mg fluoride) moet daarom misschien afgeraden worden. Onduidelijk....
Het compenseert mogelijk wel voor het tandaantastende looizuur in thee.. ;).

Volgens een rapport van Greenpeace bevat Chinese thee vaak veel te veel pesticiden. 14 van de 18 geteste thee's bevatten schadelijke insecticiden - inclusief verboden chemicaliën. Daar horen de duurste Chinese merken bij, zoals Wuyutai, Tenfu en Eight Horses.


LIPTON heeft sinds kort kunststof theezakjes geintroduceerd (zogenaamde piramidebuiltjes), die zien er zo mooi uit.
Dat is in strijd is met het gezonde principe van thee (verhitte kunststof geeft ongezonde stoffen af, zie 'Toevoegingen').
Deze builtjes mogen niet in de groencontainer, maar dat staat niet op de verpakking !
Lipton heeft de vragen hierover (van diverse kanten) eindelijk beantwoord:
de gebruikte kunststof is PET (zie Toevoegingen). PET is echter absoluut niet onschadelijk (al is Lipton mogelijk misleid door eerdere positieve berichten over PET).
Ik heb Lipton hierover geïnformeerd - wordt vervolgd. Voorlopig lijken deze schadelijke theezakjes nog niet te verdwijnen...
Door de Keuringsdienst van Waarde is in een uitzending de kwaliteit van Lipton thee in zakjes zwaar bekritiseerd.


IJSTHEE bevat veel minder waardevolle flavonolen (polyfenolen) dan zelf gezette thee. Het varieert van 7 tot 40 mg per kop. Ook vermindert een te hoog suikergehalte het waardevolle effekt van de flavonolen (Li e.a. 08-2010).
In ons land wordt het flavonolengehalte van ijsthee niet vermeld op de verpakking.
Lipton loopt hier aan top. Niet alleen wat prijs, maar ook wat assortiment en kwaliteit betreft. Ze heeft als eerste nu het nieuwe zoetmiddel Stevia geïntroduceerd, en het suikergehalte aanzienlijk teruggebracht.
In ieder geval beter dan de andere varianten... maar een aanrader?
Wat nog ontbreekt is een 'strong' ijsthee met extra veel flavonolen... ik laat m'n thee ook minstens 5 minuten trekken...

Een kop zelf gezette thee bevat 50-150mg flavonolen, afhankelijk van de gebruikte thee en hoe deze gezet wordt - hoe lang, en op wat voor manier.
Het langdurig koken van thee, zoals bij Marokkaanse thee, vernietigt deels flavonolen - terwijl het even onderdompelen van een theezakje ook weinig gezonds oplevert.
In het algemeen kan gesteld worden: des te langer getrokken, des te beter de thee.

Er is een verschil met suiker (en honing) in thee en in frisdrank. Wat suiker (beter honing) blijkt juist te helpen bij de opname van de waardevolle stoffen in thee (Green e.a. 2007).
Daarentegen blijkt gezoete ijsthee dat effect niet - of onvoldoende - te hebben (Li e.a. 2010). hoe en wat is nog onduidelijk...
IJsthee kun je heel goed zelf maken... en is dan veel beter. Er zijn vele recepten te vinden. Ook in smaken en combinaties superieur.

De smaak/ kwaliteit bepaalt veel. En kan suikerbehoefte overbodig maken. Mijn schoonzus uit China geeft me (groene) top-thee's die niet te vergelijken zijn met de thee's die je hier in de supermarkt kunt kopen. PUUR genieten. Maar er zijn bijv. goede Ceylon thee's die wat insecticidengehalte minder verdacht zijn...

NIEUWS
Datum
{datum} {inhoud}



 

PAGINA OVERZICHT